Afgelopen week probeerde Geert Wilders een Nederlandse versie van de beruchte Filibuster uit de Verenigde Staten uit te voeren inzake de ratificering van het Europese noodfonds “ESM”. tot na de verkiezingen in september uit stellen zodat een nieuw parlement deze deelname zou kunnen tegenhouden. Door elke dag een nieuwe hoofdelijke stemming aan te vragen vertraagde hij het proces wel maar werd deelname aan het fonds uiteindelijk wel aangenomen.
ESM
Er is veel onduidelijkheid over wat het ESM nou eigenlijk gaat betekenen voor Nederland. Door de heftige discussies op het Binnenhof en stellingnames in de media (sla Geenstijl er maar eens op na…) is de blik hierop nogal vertroebeld. In dit stuk geen brede analyse van dit Europees Stabilisatie Mechanisme (voor een snelle uitleg klik hier) maar wel een kleine kijk op het doel van het ESM en waarom houding van de anti-Europese partijen in Nederland ons het schaamrood op de kaken zou moeten bezorgen.
Het ESM is in het leven geroepen om snel te kunnen interveniëren op de kapitaalmarkt als een van de deelnemende landen door een acuut financieringsprobleem zelfstandig geen kapitaal kan aantrekken om haar schulden af te lossen. Door snel een land te hulp te schieten houdt “de markt” vertrouwen in het land en dat zou de rente op staatsobligaties moeten drukken.
Halfbakken maatregelen
Toen Griekenland in de problemen kwam ruzieden de Europese landen of en zo ja, hoe hulp zou moeten worden gegeven. Iedereen herinnert zich vast nog wel dat er sprake van was dat Finland een onderpand zou krijgen voor haar leningen. Welk eiland of tempelcomplex Helsinki precies in gedachte weet ik niet maar het was exemplarisch voor de halfbakken aanpak van een ingrijpende crises. De debatten die in de nationale parlementen werden gevoerd lieten Ministers van Financiën zien die een daadkrachtig, bestraffend beleid voorstonden waarbij, om anti-Europese krachten de wind uit de zeilen te nemen, toch vooral werd benadrukt dat elke cent terug zou komen. Met Rente!
Door te kiezen voor halfbakken maatregelen bleef het effect natuurlijk uit. De beleggers kregen niet het vertrouwen terug dat Europa eensgezind zou optrekken om de crisis in de eigen voortuin aan te pakken. Griekenland zakt verder weg en Spanje en Italië blijven in de gevarenzone.
300.000.000 kilo aan munten
Het ESM zou dit signaal wel kunnen geven omdat dit fonds sneller kan beslissen waar en hoe in te grijpen. Doordat ieder land daadwerkelijk een bijdrage levert, Nederland stort 4,5 mld, heeft het fonds middelen om direct te kunnen interveniëren. Daarnaast geven de deelnemende landen nog garanties af aan het fonds, Nederland voor 35,5 mld. Dit zou zoveel vertrouwen moeten geven dat deze garanties niet aangesproken zouden hoeven worden maar er is wel een kans dat Nederland en de andere landen deze garanties zullen moeten verzilveren.
Ook de Nederlandse staatsschuld loopt in rap tempo op. Tot nu toe mogen we blij zijn dat beleggers vertrouwen hebben in onze economie en de staat van het land. Gelukkig maar want met 407 miljard schuld zou een vertrouwenscrisis funest kunnen zijn. In dat geval is de “blanco cheque aan Europa” waar Wilders het zo graag over heeft eerder een ongedekte cheque.
Afgezien van de vraag wat de ideale manier is van het waarborgen van nationale soevereiniteit, besluitvorming en democratisch gehalte van het ESM, wat gezien de onbevattelijke bedragen (ter illustratie: 40 miljard staat gelijk aan 300 miljoen kilo aan losse euromunten) niet iets is om licht over te denken, is het wel belangrijk om het doel van het fonds niet uit het oog te verliezen..
Op dit moment is de werkloosheid onder jongeren in Spanje meer dan 50%, gaan kinderen in Griekenland met honger naar school en kunnen veel mensen nauwelijks rondkomen en bezuinigen op voedsel en zorg. Gaarkeukens zijn een normaal verschijnsel geworden in landen waar de toerist tot voor kort massaal de all inclusive hotels bevolkten.
Heel Spanje? Nee, één dorpje hield dapper stand
Dat de zuidelijke lidstaten op te grote voet hebben geleefd zonder te investeren in een duurzame economie is zeker iets wat hen aangerekend kan worden en hervormingen moeten zeker als voorwaarde voor hulp worden gesteld. Maar ons hoofd wegdraaien voor een naderend sociaal drama met de woorden dat “we in Nederland ook al moeten bezuinigen” vind ik een schaamtevolle redenatie. Een BTW verhoging op een nieuwe televisie staat qua koopkracht verlies mijlenver van het in de rij gaan staan van een gaarkeuken.
Laatst zag ik een reportage over een dorpje in Spanje dat geheel op coöperatieve leest geschroeid was. Het hele dorp voelt zich verantwoordelijk voor elkaar, werkloosheid kent men er praktisch niet en de inwoners komen regelmatig bijeen om beslissingen ten nemen. Zonder dat hier een repressief communistisch systeem is ingevoerd blijkt solidariteit een goede manier om niet in een crisis te raken.De problemen van de Unie zijn groter en ongetwijfeld meer complex dan het besturen van Spaans dorp maar misschien dat we wel een les eruit mee kunnen nemen.
Als we in de hele EU wat meer solidariteit tonen met onze buren zouden we er toch in moeten slagen om een iedereen een gezonde en stabiele basis te geven.
Roosevelt
In Washington bezocht ik onlangs het Memorial van Franklin D. Roosevelt, president van de VS ten tijde van the Great Depression in de jaren ’30. Een quote van hem blijft me tijdens het gekrakeel rondom het ESM door het hoofd gaan:
“The test of our progress is not whether we add more to the abundance of those who have much; it is whether we provide enough for those who have too little.”
Een mooi principe om als uitgangspunt te nemen.
