Rustig het TV programma Buitenhof kijken als je neefje en nichtje bij je logeren is natuurlijk onmogelijk. Het bijeenrapen van handdoeken, schepjes, emmertjes en gietertjes voor een tochtje naar het Kijkduinse strand eiste alle aandacht op. Ik vermoed dan ook dat ouders met jonge kinderen de grote pleitbezorgers voor Uitzending Gemist zijn.
Proefballon
Gisteravond kon ik dan ook in alle rust eens gaan kijken wie er wat zei in Buitenhof (bekijk hier de uitzending). Ik werd getrakteerd op een onvervalst stukje campagneretoriek van de voormalig minister van onderwijs, tegenwoordig financieel specialist, Ronald Plasterk die blijkbaar weer zijn oude ministerstas had gevonden en met een onderwijsproefballonnetje kwam: “Technische studie moeten gratis”. Tja, verkiezingstijd, de tijd om het woord “Gratis” zo vaak mogelijk te laten vallen. Zelfs in crisistijd.
Zijn proefballon was als volgt gevuld:
- Duitsland heeft minder last van de crisis
- Dat komt doordat Duitsland in tegenstelling tot Nederland een maakindustrie heeft.
- Chinezen kopen de Duitse BMW’s en daarom is de crisis in Duitsland beperkt. (laat hem dan maar dit artikel niet lezen)
- Voor maakindustrie heb je beta studenten en technici nodig.
Om de pioniersgeest van vroeger (altijd oppassen als politici het over “vroeger” gaan hebben) van Philips, Unilever en Shell terug te krijgen, lanceerde hij een driepunten plan:
- Technische MBO stagairs moeten een baangarantie krijgen, vastgelegd in CAO;
- Vakscholen moeten in ere worden hersteld;
- Collegeld technische HBO en WO studies moet worden kwijtgescholden.
Voordat we Plasterk’s PvdA een zak geld geven om dit uit te voeren een kleine exercitie.
Baangarantie
De baangarantie voor technische MBO studenten lijkt me onnodig en ongewenst. Onnodig omdat deze maatregel zou worden geboren uit een tekort aan Technische MBO studenten. De wetten van de markt zouden bepalen dat de vraag het aanbod overstijgt en dat deze MBO studenten de werkgevers voor het uitzoeken zouden hebben. Deze maatregel lijkt me ook ongewenst omdat er zat kleine technische bedrijven zijn die wel graag een stageplaats aanbieden, vanuit het idee dat ze willen helpen met de opleiding voor de gehele sector of omdat ze altijd wel een klus hebben voor een stagair. Deze kleine bedrijven kunnen echter geen starter aannemen vanwege de beperkte omvang of een specialistisch werkveld van het bedrijf. Moeten deze bedrijven gedwongen worden iemand aan te nemen?
Vakscholen
De vakscholen moeten terug. Niet een nieuwe oproep maar tegenwoordig het panacée voor elk probleem op de arbeidsmarkt. Algemene vorming is uit, alleen techniek klasjes zijn in. Om met Plasterk’s woorden te spreken: “De loodgieter hoeft niet te weten wat de oorzaken waren voor het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog maar belangrijker is dat het niet meer lekt”. Ik zal mijn oom eens vragen hoeveel mensen hij in dienst heeft in zijn loodgietersbedrijf die deze oorzaken kan opnoemen.
Het probleem zit hem niet in de opleiding op het VMBO, daar zullen de meeste leraren tevreden zijn als ze de loodgieter in spé kunnen bijbrengen hoe hij naast het “loodgieten” ook een goede offerte op stelt, in goed Nederlands kan communiceren met klanten en hoe hij zelf inzicht in zijn financiën kan hebben. Geopolitieke verhoudingen voor het interbellum staan daar zeker niet op het curriculum.
Het Ei van Columbus
Als laatste de gratis geld methode om meer studenten naar de TU en HTS te krijgen. Hij stelt voor om collegegeld kwijt te schelden zodat meer studenten zullen kiezen voor technische opleiding. Plasterk beschouwt de aankomend student dus als een Homo Economicus die zijn vervolgopleiding kiest op basis van kansen op de arbeidsmarkt en de goedkoopste weg ernaar toe.
Aan de andere kant stelt hij dat “te veel studenten communicatiewetenschappen studeren terwijl de samenleving daar niet op zit te wachten”. Blijkbaar ziet hij de student dus toch niet als Homo Economicus maar als een individu die een eigen keus maakt. In dat geval lijkt zijn “gratis geld” plan dus weinig kans van slagen te hebben. Ga even bij je zelf na of je zelf een techniek studie zou hebben gedaan als deze gratis zou zijn geweest (en voor techniek-studenten andersom natuurlijk..).
De echte motivatie
Ik denk dat aankomende studenten die een interesse hebben in techniek die studie zullen gaan doen. Aankomende studenten zonder interesse in techniek zullen een andere opleiding gaan volgen. Interesse is immers niet te koop, die kweek je. In mijn idee wordt deze interesse gekweekt om de middelbare school.
Wellicht is het interessant om te bekijken of middelbare scholen meer leerlingen kunnen overhalen een technisch pakket te kiezen. Hoe? Bijvoorbeeld om als school een technisch profiel te creeëren, door meer geld te steken in goed uitgeruste schei- en natuurkundelokalen. Als bedrijven daadwerkelijk op zoek zijn naar meer aanwas van technische studenten kunnen zij daar wellicht aan bijdragen. Zou toch mooi zijn als je na je brugklasjaar pas echt kiest welke middelbare school bij je past, de school met het technische profiel, het talenprofiel of het economieprofiel. Een passende vervolgopleiding is dan de logische vervolgstap.
Enfin, volgens Plasterk komen deze voorstellen allemaal in het PvdA verkiezingsprogramma. Wellicht zou daar dan wel het bijschrift: “Let op: geld lenen kost geld” aan moeten worden toegevoegd want de dekking van het miljoenkostende programma liet hij nog volledig in het ongewisse.
Elke gewenst resultaat begint bij een vroege start en een goede opleiding. Niet met Gratis Geld, ook niet in campagnetijd.