De eerste 18 jaar van mijn leven waren nauw verbonden met het spoortraject tussen Den Haag en Delft. Eerst woonde ik aan het spoor in Rijswijk en later fietste ik elke dag van huis naar mijn middelbare school in Delft, het Stanislascollege, onder het spoorviaduct in Delft.
Inmiddels 33 jaar oud zijn de meeste zaken uit het verleden compleet veranderd. Op de plek van mijn eerste basisschool staat nu een woonwijk, van mijn doopkerk (don’t get me started) staat alleen nog de klokkentoren en de tribune en clubhuis van mijn voetbalclub (Vredenburch) zijn tegen de vlakte gegaan voor een modern complex.
Ook de spoorlijn heeft inmiddels wat veranderingen ondergaan. Woonde ik in Rijswijk nog aan een bovengronds station met twee sporen, nu liggen er 4 sporen ondergronds met wat donkere perrons ertussen.
Ook in Delft zijn ze een goed eind met de aanpassing van het spoor. Het viaduct dat de stad doormidden snijdt gaat verdwijnen, ook daar zullen de sporen ondergronds gaan en verbreedt worden tot 4 baanvakken. De grootste bottleneck in het spoorwegennetwerk van Nederland wordt daarmee weggenomen en Delft krijgt een uniek gebied aan de rand van het historische centrum terug om te ontwikkelen. Gisteren tijdens de Dag van de Bouw organiseerde D66 Delft een wandeling in de Spoorzone om te zien hoever de bouw al is gevorderd en om aan te geven hoe het hele politieke proces is verlopen voordat de eerste spade de grond in kon.
Ik ben vrij makkelijk onder de indruk te krijgen van technische hoogstandjes. TV programma’s zoals “How it’s made” en “Megastructures” op Discovery Channel kunnen mij keer op keer versteld doen staan van de stand van de techniek. Daar sta je als jurist met wetten die dateren uit de Franse tijd toch beschaamd naast.
Investeren in de toekomst
Wat ik zag in de Delftse Spoorzone zou wat mij betreft symbool moeten staan voor de ontwikkeling van Nederland. Onze gasreserves raken nu toch echt snel uitgeput en we moeten de miljarden die ons dit nu nog oplevert op een andere manier zien binnen te halen. Hoe gaan we hier voor zorgen in een tijd die gekenmerkt wordt door een oplopende staatsschuld?
De staatsschuld bedraagt 408 miljard euro, een niet te bevatten bedrag en een bedrag dat eigenlijk nooit is af te lossen. Is die laatste constatering erg? Nee. beleggers houden het vertrouwen dat Nederland haar renteverplichtingen kan voldoen en dat de schuld na afloop van de looptijd wordt afgelost (door middel van het afsluiten van een nieuwe lening). Dit vertrouwen zorgt voor een lage rente waardoor 408 miljard financieren plotseling een koopje lijkt.
Waar is dat vertrouwen op gebaseerd? Uiteraard zorgt de instabiele situatie in de zuidelijke EU staten ervoor dat beleggers de veilige noordelijke landen opzoeken en genoegen nemen met een lage rente. Maar ook speelt mee dat de noordelijke en daarmee Nederlandse economie stoelt op een gedegen infrastructuur, een hoogopgeleide bevolking en open economie.
Never change a winning team
De drie genoemde pijlers van onze stabiele positie zullen we niet alleen moeten koesteren maar moeten verstevigen. De laatste jaren hebben we namelijk nogal wat achterstallig onderhoud opgelopen. De aardgasbaten gingen bij het aantreden van het VVD/CDA/PVV kabinet niet langer in het Fonds Economische Structuurversterking, het fonds dat de aardgasbaten investeerde in infrastructuur en wetenschap.
Inmiddels wordt op studenten en de wetenschap flink gekort. De langstudeerboete en de verhoging van het collegegeld op de tweede studie zijn daar de pijnlijke voorbeelden van.
De open economie zou ook een flinke klap krijgen als de macht komt te liggen bij de in de peilingen grote partijen zoals de PVV en de SP die het liefst de EU/Euro de rug toekeren. Funest voor een handelsland zoals Nederland waar de export naar andere EU landen nog steeds vele malen groter is dan naar de opkomende / BRIC landen.
Infrastructurele projecten zoals de Betuwelijn, HSL, Noord-Zuidlijn en Tweede Maasvlakte worden met groot wantrouwen bekeken. Deels terecht, de communicatie en planning verliepen vaak matig en over kostenoverschrijdingen zal ik maar niets zeggen. De kritiek is ook deels onterecht. Willen we de economie kunnen laten groeien dan moeten de randvoorwaarden uitstekend zijn. Investeren in infrastructuur is daarbij van groot belang. Wegen verbrede, spoorlijnen verdubbelen en, zoals in Delft ondergronds aanleggen om ruimte te geven aan nieuwe projecten bovengronds.
Om ervoor te zorgen dat de beleggers vertrouwen houden in ons land en dat we op de wereldeconomie met goed opgeleide mensen en een perfecte infrastructuur kunnen blijven concurreren zullen we moeten blijven investeren in de drie genoemde pijlers. Een hogere staatsschuld is de prijs die we nu betalen voor een grotere verdiencapaciteit in de toekomst.
Gek dat Wilders dit eigenlijk niet inziet… Met zijn Gouden Eeuw gedweep zou hij toch ’s lands meest bekende gezegde uit die tijd toch moeten kunnen citeren “De cost gaet voor de baet uit”
