Stel je een wijk voor zonder bibliotheek. Geen plek waar kinderen hun eerste boek pakken, waar ouderen elkaar ontmoeten of waar nieuwkomers de taal leren. Geen rustige tafel waar een scholier huiswerk kan maken, geen warme ontvangst voor wie gewoon even ergens wil zijn. Een wijk zonder bibliotheek is een wijk die een deel van haar ziel mist. Toch zijn er nog veel te veel “witte vlekken op de kaart”; dorpen en wijken zonder bibliotheken. Vaak waren ze er vroeger wel maar zijn ze gesloten vanwege bezuinigingen. Dat is niet alleen een culturele aderlating, maar ook een sociale en economische vergissing. Bibliotheken zijn geen luxe; ze zijn een basisvoorziening. Daarom wil D66 een bibliotheek in elke buurt. En als kandidaat voor de Tweede Kamer én wethouder Bibliotheken in Den Haag zal ik mij ervoor inspannen dat ieder kind in de toekomst vanuit huis snel wandelend of op de fiets de bieb kan bereiken.
Meer dan boeken
Wie de bibliotheek alleen ziet als een plek om boeken te lenen, kijkt met een bril uit de vorige eeuw. De moderne bibliotheek is veel meer dan dat. Het is een ontmoetingsplek, een kenniscentrum, een leeromgeving en een sociale voorziening. Het is een van de weinige plekken in de stad waar iedereen welkom is zonder dat er een prijskaartje aan hangt. Je hoeft er niets te kopen, je hoeft er niet te presteren, je mag er gewoon zijn. Dat maakt de bibliotheek uniek in een tijd waarin steeds meer ontmoetingsplekken verdwijnen.
Kansenmotor voor jong en oud
Voor kinderen is de bibliotheek vaak de eerste stap naar lezen. Onderzoek laat zien dat kinderen die al vroeg in aanraking komen met boeken, beter presteren op school en meer zelfvertrouwen ontwikkelen. Zeker voor kinderen uit gezinnen waar thuis geen boeken zijn, is de bibliotheek letterlijk een sleutel tot een betere toekomst.
Maar ook voor volwassenen speelt de bibliotheek een cruciale rol. Werkzoekenden kunnen er trainingen volgen of hulp krijgen bij sollicitaties. Ouderen leren er omgaan met computers en smartphones. Voor nieuwkomers is de bibliotheek vaak de eerste plek waar ze Nederlandse lessen volgen of informatie krijgen over hoe onze samenleving werkt. De bibliotheek vergroot de kansen van mensen, ongeacht hun achtergrond.
De bieb als huiskamer
In Den Haag zie ik met eigen ogen hoe een nieuwe bibliotheek een wijk kan veranderen. In Laak, een wijk met veel uitdagingen, is de nieuwe bibliotheek meteen uitgegroeid tot een ontmoetingsplek. Jongeren maken er huiswerk, ouders drinken er koffie terwijl ze wachten, en ouderen komen er om samen te lezen of gewoon om niet alleen te zijn. Het gebouw is niet zomaar een voorziening; het is een huiskamer geworden.
Hetzelfde gebeurt in Ypenburg, waar de bibliotheek niet alleen boeken aanbiedt, maar ook een plek is voor taalmaatjes, digitale cursussen en wijkbijeenkomsten. Het laat zien dat bibliotheken zich steeds opnieuw uitvinden en meegroeien met de samenleving.
De prijs van bezuinigingen
Toch verdwijnen bibliotheken in te veel steden en dorpen. Gemeenten kampen met financiële tekorten en kiezen er vaak voor om te bezuinigen op voorzieningen die “niet strikt noodzakelijk” lijken. Maar wat gebeurt er als de bibliotheek wegvalt? Jongeren verliezen een plek waar ze zich kunnen ontwikkelen. Ouderen raken verder geïsoleerd. Nieuwkomers missen een veilige plek om te leren en mee te doen. De kosten van zo’n sluiting zijn op lange termijn vele malen hoger dan de bezuiniging op korte termijn.
Een landelijke verantwoordelijkheid
Bibliotheken zijn te belangrijk om afhankelijk te zijn van de grillen van gemeentelijke begrotingen. Het Rijk moet hier verantwoordelijkheid nemen en zorgen voor structurele financiering. Net zoals we scholen en openbaar vervoer landelijk organiseren, moeten we bibliotheken borgen als basisvoorziening.
Daarom pleit ik voor een landelijk Bibliotheekfonds. Een structureel budget dat gemeenten helpt om bibliotheken te behouden en uit te bouwen. Niet alleen in grote steden, maar ook in kleinere dorpen. Want overal in Nederland hebben mensen recht op een plek waar kennis, cultuur en ontmoeting samenkomen.
Investeren in gelijke kansen
Investeren in bibliotheken is investeren in gelijke kansen. Het is investeren in kinderen die leren lezen, in volwassenen die zich bijscholen, in ouderen die digitaal mee willen doen. Het is investeren in een samenleving waar iedereen mee kan doen. Dat betaalt zich dubbel en dwars terug.
Mijn inzet in de Kamer
Als kandidaat voor de Tweede Kamer wil ik bibliotheken centraal zetten in de agenda voor kansengelijkheid. Ik wil ervoor zorgen dat iedere wijk in Nederland toegang heeft tot een volwaardige bibliotheek. Niet als luxe, maar als basisvoorziening. Want een samenleving die haar bibliotheken sluit, sluit haar mensen buiten.
Bibliotheken zijn de nieuwe huiskamers van de stad. Het zijn plekken die warmte en kansen bieden, waar verhalen beginnen en waar mensen zich gezien voelen. Ze zijn het hart van de wijk en de ziel van de stad. Als we die kwijtraken, verliezen we veel meer dan boeken: we verliezen het bindmiddel van de buurt.
